ظاهر آرام خیابان دمشق تهران نشان نمیدهد که واحدی کوچک در یکی از برجهای این خیابان وظیفه مدیریت و رصد وضعیت تمام جادههای ایران را برعهده دارد، مدیریتی که توقف چند دقیقهای آن میتواند برای بسیاری از مسافران دائمی راههای کشور غیرقابل تحمل باشد.
مرکز مدیریت راههای کشور که برای بسیاری از مردم به سامانه ۱۴۱ مشهور است واحدی ۱۰۰ متری را در یکی از ساختمانهای وابسته به سازمان راهداری در اختیار دارد، واحدی که مانیتورهای رصد کننده راههای ایران تمام دیوارهایش را پوشانده و به شکل لحظهای وضعیت تردد در تمام جادههای کشور را به تصویر میکشد.
این مرکز که در طول سالهای گذشته فعالیتهای خود را به شکل قابل توجهی گسترش داده امروز از دوربینهای یکپارچه موجود در جادههای ایران بیشترین استفاده را میبرد. این دوربینها که با طرح سازمان راهداری تعدادشان از مرز ۱۰۰۰ دوربین گذشته و بناست در آینده نزدیک چندصد دوربین جدید به آنها اضافه شود، امروز تمام محورهای شریانی ایران را به شکلی جزیی زیر ذرهبین خود قرار دادند.
مرکز مدیریت راهها در کنار این دوربینها ۲۱۴۶ تردد شمار نیز در مسیرهای مختلف شریانی ایران نصب کرده است که نتیجه آن ارائهی امکاناتی گسترده در این سامانه است.
در شرایطی که بسیاری از نقشهخوانها و برنامههای ترافیکی خارجی در ایران نقشی محوری پیدا کردهاند، سامانه ۱۴۱ نیز با استفاده از امکانات داخلی فضایی را به وجود آورده که در آن تمام ابعاد مورد نیاز یک مسافر در جادههای ایران ارائه میشود. این اطلاعات برخلاف سامانهای مانند گوگل که از اطلاعات گوشیهای تلفن همراه برای نقشهخوانی استفاده میکنند، با استفاده از دوربینها و دستگاههای تردد شمار به مردم عرضه میشود.
مرکز مدیریت راهها امروز در تمامی استانهای کشور امکانات نظارتی و اطلاعاتی دارد و به طور میانگین در هر ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر یکی از تجهیزات ترافیکی خود را نصب کرده و از آنها اطلاعات به دست میآورد.
یکی از اصلیترین کاراییهای این سامانه که شاید کمتر مورد استفاده مردم قرار گرفته است، اطلاعات ارائه شده در بخش نقشه برخط است. در این حوزه که مسافران میتوانند اطلاعات مربوط به هر استان را به صورت مجزا پیدا کند، آخرین وضعیت ترافیکی هر یک از محورهای اصلی ارائه شده و دستگاههای تردد شمار آخرین وضعیت رفت و آمد در این محورها را به مسافران اطلاع میدهد.
در کنار آن این سامانه این امکان را به مردم میدهد که تصاویر مربوط به دوربینهای نظارتی قرار گرفته در هر محور را دریافت کند و پیش از عزیمت به مقصد شرایط هر یک از جادهها به طور دقیق برای آنها مشخص میشود. البته با توجه به محدودیت سرعت اینترنت در حال حاضر امکان ارائه فیلم این دوربینها وجود ندارد، اما تصاویر هر دوربین پس از چند دقیقه تعویض شده و اطلاعات جدید را به مردم عرضه میکند.
مسئولان این مرکز معتقدند: مردم در صورتی که پیش از عزیمت خود این اطلاعات را کسب کنند، قطعا امکان مدیریت بار ترافیکی جادهها وجود خواهد داشت. این سامانه در حال حاضر زمان تخمینی سفر را نیز به مسافران ارائه میکند تا جایی که جاده چالوس که میانگین سفر در حالت عادی آن ۱۷۵ دقیقه است گاهی به بالای ۷۷۰ دقیقه نیز میرسد و از این رو مسافر میتواند پیش از ورود به هر جاده زمان تقریبی خود را محاسبه کند.
در کنار اطلاعات کلی ارائه شده از سوی مرکز مدیریت راهها به مردم فضایی نیز برای ارتباط و تعامل با مسافران به وجود آمده که در چند بعد به آنها کمک میکند ثبت اطلاعات دقیق تعمیرگاهها، پمپهای بنزین، مراکز استراحتگاهی و اطلاعات دقیق امداد خودروهای فعال در جاده بخشی از این اطلاعات است. آمارهای این مرکز نشان میدهد در حال حاضر ۱۲۰۰ خودروی امدادی ثبت شده در این سامانه وجود دارد که مسافران میتوانند برای اطمینان از وضعیت این خودرو با وارد کردن پلاکاش در سامانه وضعیت مجوز و راننده آن را به طور دقیق دریافت کند تا در صورت نیاز امکان پیگیریهای لازم در آینده وجود داشته باشد.
از سوی دیگر فضایی نیز برای دریافت گزارش خرابیهای احتمالی در جادهها فراهم شده که هر یک از آنها پس از ثبت به مسئول مربوطه در بخشهای مختلف وزارت راه در امور استانی و کشوری عرضه میشود و تا زمانی که گزارش رسمی مسئول این حوزه دریافت نشده و به ثبت کننده شکایت ارائه نشود، این فرآیند ادامه خواهد داشت.
این امکانات به طور جامع در سامانه ۱۴۱ و اپلیکیشن موبایل به مردم عرضه می شود، اما در کنار آن همچنان سامانه تلفنی ۱۴۱ نیز از سوی مردم با استقبالی قابل توجه مواجه شده است.
طبق گزارشهای مرکز مدیریت راهها این سامانه به طور میانگین ماهانه ۸۹ هزار تماس با این سامانه تلفنی برقرار میشود که اوج آن به فروردینماه با ۱۳۵ هزار، تیرماه با ۱۲۸ هزار و شهریورماه با ۱۰۵ هزار تماس باز میگردد. هر یک از کارشناسان این مرکز روزانه به ۱۵۰ تماس از سوی مردم پاسخ میدهند اما در روزهای پیک هر یک از آنها به ۱۱۰۰ تماس و به گزارش مردم پاسخ میدهند که آمار بسیار بالایی است.
تمامی این تماسها ضبط شده و در صورت ارائه هر گزارش پیگیریهای لازم از سوی آنها صورت میگیرد.
با رشد امکانات زیرساختی مرکز مدیریت راهها و بالا رفتن توان ارائه خدمات به مردم در بخشهای مختلف راهی به نظر میرسد سامانهای که در طول سالهای قبل تنها با عنوان یک سامانه پاسخگویی تلفنی مشهور بود، جای خود را در بخشهای مختلف سفرهای مردم باز کند، هرچند هنوز گامهای قابل توجهی باقیمانده تا بتوان به رقابت با فعالان این حوزه در فضای بینالمللی رسید.
منبع: ایسنا